Τα κιρκινέζια επίτιμοι «δημότες» Ιωαννίνων

Εφημερίδα Το Βήμα, της Μάχης Τράτσας, εδώ

(Όπως αναφέρει ο Ρήγας "Συγχαρητήρια δεν αξίζουν μόνο σε μένα αλλά σε όλη την τοπική ομάδα που εργάστηκε εθελοντικά, άλλος πολύ και άλλος λιγότερο, για να λύσουμε διάφορα ερωτήματα και να βοηθήσουμε τα κιρκινέζια των Ιωαννίνων. Αναφέρω τα ονόματά τους: Νίκος Μπούκας, Καλλιόπη Στάρα, Jakob Fric, Κώστας Βλαχόπουλος, Γεώργιος Γρίβας, Ευστράτιος Παπαντωνίου,Πάνος Αζμάνης, Τάσος Μπούνας, Θόδωρος Κολώκας και ο Κώστας Σακκάς!!!")

Είναι γεράκι, αλλά του αρέσει να κάνει «παρέα» με τα... περιστέρια. Το κιρκινέζι (Falco naumanni) είναι ένα μικρόσωμο αρπακτικό και συμπεριλαμβάνεται στα παγκοσμίως απειλούμενα είδη. Και όμως οι κάτοικοι των Ιωαννίνων δύσκολα πιστεύουν ότι κινδυνεύει με εξαφάνιση, καθώς η παρουσία του είναι αισθητή στην πόλη. Ενας απομονωμένος πληθυσμός κιρκινεζιών - περίπου 30 ζευγάρια- επιμένει να φωλιάζει σε παλιά κτίρια των Ιωαννίνων, κυρίως στο ιστορικό κέντρο της πόλης.

Προτιμούν το Δικαστικό Μέγαρο, το Δημαρχείο και το κτίριο του Στρατού. Τα αυγουστιάτικα βράδια μάλιστα περισσότερα από 3.500 κιρκινέζια, από άγνωστη προς το παρόν προέλευση, κουρνιάζουν στα πλατάνια του Μόλου, όπως επισημαίνει ο δρ Οικολογίας κ. Ρ. Τσιακίρης , συντονιστής του εθελοντικού προγράμματος της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας για την καταγραφή και τη μελέτη τους.

«Ερχονται εδώ για να κυνηγήσουν έντομα στα ορεινά λιβάδια των γύρω βουνών, ώστε να ανανεώσουν το φθαρμένο φτέρωμά τους πριν από το μεγάλο μεταναστευτικό ταξίδι του φθινοπώρου» λέει ο κ. Τσιακίρης. Αυτή την εποχή έχουν φύγει και τα τελευταία, για να επιστρέψουν και πάλι τον Μάρτιο.

Εφέτος όμως φέρουν επάνω τους έναν πομπό. Ο κίλιλας, όπως είναι η τοπική του ονομασία, παρακολουθείται πλέον από την Ορνιθολογική Εταιρεία ώστε να εντοπιστούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει στην περιοχή αναπαραγωγής του, να μελετηθεί η διαδρομή της μετανάστευσής του και να βρεθούν οι αιτίες συρρίκνωσης του πληθυσμού του. «Θα πρέπει να περιμένουμε ως το επόμενο καλοκαίρι για να ξαναπιάσουμε τα πουλιά και να πάρουμε τους πομπούς με τα πολύτιμα δεδομένα, τα οποία πιθανώς να μας αποκαλύψουν άλλο ένα μυστικό από την αινιγματική ζωή τους» τονίζει ο κ. Τσιακίρης.

Κατά τη διάρκεια του χειμώνα είναι απίθανο να τα παρατηρήσει κανείς στη χώρα μας, εκτός από εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις. Από την άνοιξη ως το φθινόπωρο μπορεί να τα δει κανείς σε παλιά σπίτια ή σε αποθήκες. Στη Θεσσαλία μάλιστα συνηθίζουν να φωλιάζουν μαζί με τα περιστέρια.

Τις τελευταίες δεκαετίες, σε παγκόσμιο επίπεδο, η μείωση του αριθμού των κιρκινεζιών είναι ραγδαία. Ελάχιστα ζουν σήμερα στο φυσικό περιβάλλον, δηλαδή σε βράχια, δένδρα ή σε παλιές φωλιές άλλων πουλιών. Αλλά και στο αστικό περιβάλλον τα παλαιά σπίτια και οι αποθήκες γκρεμίζονται, ενώ τα κεραμίδια αντικαθίστανται από πλάκες ή ταράτσες που δεν αφήνουν εσοχές για το φώλιασμά τους.

Επιπλέον, τα έντομα ή τα τρωκτικά και τα ερπετά, που αποτελούν λεία για το κιρκινέζι, έχουν μειωθεί από την αλόγιστη χρήση χημικών στις καλλιέργειες. Τα λιβάδια έχουν συρρικνωθεί και αντικατασταθεί από εντατικές καλλιέργειες. Το είδος αντιμετωπίζει τα ίδια προβλήματα με άλλα εντομοφάγα πτηνά, όπως είναι το χελιδόνι, η χαλκοκουρούνα ή η κουκουβάγια, των οποίων η επιβίωση σχετίζεται με τις αγροτικές εκτάσεις. Οι επιστήμονες της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας την τελευταία πενταετία προσπαθούν να εντοπίσουν τις μεγαλύτερες αποικίες κιρκινεζιών σε περισσότερους από 15 νομούς της χώρας καθώς πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα είδη για τη διατήρηση του περιβάλλοντος στις αγροτικές εκτάσεις.